SATOR AREPO TENET OPERA ROTAS
Sator Arepo Tenet Opera Rotas, ilk bakışta Latince bir kelime dizisi gibi algılansa da, esas gücünü tek tek anlamlarından değil, kelimelerin birbirine kenetlenerek oluşturduğu kusursuz simetriden alan, hem yatay hem dikey hem de tersten okunduğunda aynı kalan nadir yapılardan biri olarak, insan zihnini dilin sınırlarından çıkarıp zaman ve bilinç düzlemine taşıyan kadim bir sembol olarak kabul edilir, çünkü bu beş kelimenin bir kare içine yerleştirildiğinde kendi kendini tekrar eden yapısı, tesadüfi olamayacak kadar matematiksel, sembolik ve bilinçli bir düzen taşır.
Latince anlam düzeyinde ele alındığında, “Sator”un tohum eken, yaratıcı ya da kurucu anlamına gelmesi, “Tenet”in tutmak, sabitlemek, dengelemek gibi merkezî bir fiil olarak karede tam ortada yer alması, “Opera”nın emek, işleyiş ve faaliyet kavramlarını barındırması, “Rotas”ın ise tekerlekler, dönüş ve devinim anlamlarına gelmesi, bu dizinin yalnızca bir cümle değil, evrenin döngüsel yapısına dair şifrelenmiş bir anlatım olabileceğini düşündürür, çünkü burada yaratıcı güç, emeği ve eylemi kullanarak döngüyü tutmakta, zamanın tekerleklerini belli bir eksende sabitlemektedir. Bu sembolün en çarpıcı yönlerinden biri, kelimelerin hem ileri hem geri okunduğunda bozulmaması, yani başlangıç ile sonun, neden ile sonucun, geçmiş ile geleceğin aynı noktada birleşmesidir ki bu durum, lineer zaman algısını reddeden, bunun yerine dairesel ve katmanlı zaman fikrini ima eden kadim öğretilerle şaşırtıcı biçimde örtüşür. Zira Sator Karesi’nde hangi yönden bakarsan bak, aynı kelimelere geri dönersin, tıpkı insan bilincinin, farkında olsun ya da olmasın, aynı temaları, aynı dersleri ve aynı döngüleri farklı yaşam anlarında tekrar tekrar deneyimlemesi gibi.
Tarihsel kayıtlara bakıldığında, bu sembolün Pompei’de, yani M.S. 79’daki patlamadan önce duvarlara kazınmış olması, ardından Ortaçağ manastırlarında, Tapınak Şövalyeleri’ne atfedilen belgelerde, kilise duvarlarında, hatta doğum, hastalık ve felaketlere karşı “koruyucu mühür” olarak kullanılması, onun yalnızca entelektüel bir oyun değil, koruma, dengeleme ve sınır çizme amacıyla kullanılmış bilinçli bir sembol olduğuna işaret eder.
Ezoterik yorumlarda, Sator karesi çoğu zaman bir kozmik kilit olarak değerlendirilir, merkezdeki “TENET” kelimesi hem yatayda hem dikeyde her şeyi tutan eksen işlevi görürken, çevresindeki kelimeler bu eksenin etrafında dönen varoluş katmanlarını temsil eder ve bu da sembolü, kaos ile düzen arasındaki ince çizgiyi sabitleyen bir bilinç haritasına dönüştürür. Bu yüzden Sator Karesi’ne bakan kişi yalnızca okuma yapmaz, aynı zamanda bilinçsel olarak bir merkez arayışına girer, çünkü sembol, bakana farkında olmadan şu soruyu fısıldar. “Hayatının merkezinde ne var ve onu gerçekten tutabiliyor musun?” Bazı mistik yorumlarda bu dizinin erken Hristiyanlıkla bağlantılı olduğu, “PATER NOSTER” (Babamız) duasının harflerini gizli bir haç formunda içinde barındırdığı, geri kalan A ve O harflerinin ise Alfa ve Omega’yı temsil ettiği ileri sürülürken, daha eski geleneklerde bunun çok daha kadim, hatta Roma öncesi ezoterik bir yapı olduğu ve Hristiyanlık tarafından sonradan yorumlandığı düşünülür, bu da sembolün tek bir inanca değil, insanın zaman ve düzen algısına hitap eden evrensel bir yapı taşıdığını gösterir.
Sator Arepo Tenet Opera Rotas, bir kelime dizisinden çok daha fazlasıdır; o, zamanın düz bir çizgi değil, merkezden genişleyen bir spiral olduğunu fısıldayan, bilinç ile kader arasındaki görünmez bağı hatırlatan, insanın yaşadığı her “başlangıcın” aslında daha önce defalarca deneyimlenmiş bir dönüş olabileceğini sessizce anlatan, kadim ve soğukkanlı bir semboldür.
