Kızıl Kayaların İçine Saklanan Kadim Medeniyetin Kalbi Ürdün’ün güneyinde, çöl rüzgârlarının şekillendirdiği kızıl kayaların ortasında bir şehir yükselir… Ama bu, bildiğimiz şehirlerden değildir. Petra, sanki doğanın kendisi tarafından oyulmuş, sanki kaya değil de bir zamanlar yaşayan bir organizmanın fosilleşmiş kalbidir. Buraya ilk adım attığınızda bir kapıdan değil, bir çatlağın içinden geçersiniz. Dışarıdan bakıldığında sıradan bir vadi gibi durur, hatta bazen hiç fark edilmez. Ama içeri girince… Tarihin en büyük sırlarından birinin içinde olduğunuzu anlarsınız.
Siq: Sırların Koridoru
Petra’ya giriş, “Siq” adı verilen dar ve uzun bir yarık vadiden yapılır. Bu geçit bazen iki omzunuza değecek kadar daralır, bazen yüz metre yukarıdaki kayaların aralığından gökyüzünün sadece ince bir çizgi hâlinde görüldüğü bir tünel gibi olur. Burada yürürken insan kendini zamanın dışına çıkmış gibi hisseder. Her adımda, Su kanalları, Tanrıça sembolleri, Nabatilerin işaretleri,Taşa oyulmuş koruyucu figürler sizi izler. Ama Siq’in sonundaki manzara… İnsan hayatında bir kez göreceği o büyüleyici sahne… Tüm yolu unutturur. El-Hazne: “Hazne” yani Hazine, Siq’in karanlığında yürürken bir anda karşınıza bir gül pembe parıltı çıkar. Dar geçidin ucunda bir şehrin en ünlü kalbi görünür: El-Hazne. Yüzlerce yıl boyunca “Firavunun Hazinesi” olarak bilinen bu yapı, Nabatî mimarisinin şaheseridir. 6 katlı bir bina yüksekliğinde,tek bir kaya bloğunun içi oyularak inşa edilmiş, kolonları, kabartmaları, tanrıça figürleri ile adeta taşın dile geldiği bir mimari masaldır. Bazıları bunun bir mezar olduğunu söyler.Bazıları bir tapınak olduğunu… Bazıları ise burada kayıp bir hazinenin saklı olduğuna inanır. Ama gerçek şu ki: El-Hazne bir yapı değildir.Bir başlangıçtır. Petra, buradan itibaren asıl yüzünü göstermeye başlar.
Kaya Mezarlıkları: Ölümün Estetikle Yazıldığı Yer
Petra, sadece yaşayanların değil, ölülerin de şehriydi. Buradaki mezarların çoğu evlerden daha büyüktür. Nabatiler, ölümün bir son değil, bir geçiş olduğuna inanıyorlardı. O yüzden mezarları:, Devasa portaller, Sütunlu girişler, Tanrıça figürleri, Gökyüzüne bakan oyuklar, Spiral motifler ile süslediler. Burada ölüm bile “estetik bir mimari” hâline geldi.
Nabatîler Kimdi? Petra’nın Gerçek Sahipleri
Petra’nın ardında gizlenen en büyük soru budur. nabatiler kimdi tarihçiler bile tam olarak çözebilmiş değil. çünkü nabatîler, Devlet kurdular ama yazılı tarih bırakmadılar. Ticaret yollarını kontrol ettiler ama askeri gücü çok azdı. Kumdan çıkan inci gibi şehirler inşa ettiler ama nasıl yaptıklarını açıklamadılar. Onlar, Roma ile dost olup gerektiğinde Roma’ya meydan okudular. Arap yarımadası ile Akdeniz arasında adeta köprü oldular. Su mimarisinde o kadar büyük bir ustalık geliştirdiler ki çölün ortasında yağmur damlasını bile boşa harcamayan sistemler kurdular. Belki de en büyük sırları buydu, Çölü yenmek.
Petra’nın Su Mucizesi
Petra’nın gizemi sadece mimaride değildir. Gerçek mucize su sistemidir. Çölün ortasında, yağmur neredeyse yokken Nabatîler, dağlardan suyu toplayan kilometrelerce uzanan kanallar Basınç dengeleyen mühendislik oyukları, Depolar, Tüneller, Havuzlar, Kum filtreleme sistemleri kurdular. Bugün bile modern mühendislerin anlamakta zorlandığı bir zeka, Petra sadece bir şehir değil Su gerçekleri üzerine kurulan bir deha abidesi.
Manastır (Ad Dair): Şehrin Zirvesindeki Dev
Petra sadece El-Hazne’den ibaret değildir, Şehrin kalbini anlamak için yüzlerce basamak tırmanmak gerekir. tepede sizi kocaman bir yapı karşılar Ad Deir (Manastır). 19 metre yüksekliğindeki kapısıyla adeta bir dağla bütünleşmiş bu yapı, gücün ve kutsallığın birleşimidir. buraya çıkan herkes aynı şeyi söyler, “Bu kadar büyük bir şeyi bir kayanın içine nasıl oyabildiler?” Soru hala cevapsızdır.
Gölgelerin İçindeki Sır: Petra’nın Kayıp Işığı
Bazı araştırmacılar Petra’nın sadece bir şehir değil, aynı zamanda astronomik bir merkez olduğunu söyler. bazı yapılar yıldızların konumuna göre hizalanmıştır. Güneş, yılın belirli günlerinde belirli tapınakları tam ortasından aydınlatır. Bu da akıllara şu soruyu getirir, Nabatiler sadece tüccar mıydı, yoksa çok daha ileri bir bilgiye sahip bir uygarlık mı? Cevap hala çözülemedi.
Petra Neden “Kaybolmuş Şehir” Oldu?
Petra, deprem ve ticaret yollarının değişmesiyle yavaş yavaş unutuldu. Rüzgar çölü genişletti, kum her şeyi örttü. Yüzyıllarca kimse bu şehirden haberdar olmadı. Ta ki 1812’de İsviçreli gezgin Johann Ludwig Burckhardt, çölün derinliklerinde kaybolmuş bir halk efsanesinin peşine düşene kadar. Petra yeniden doğmuştu. Bugün Petra: , UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri Çölün ortasında yaşayan bir anıt Ama Petra’ nın ruhu hala aynı, Gizemli, sessiz, kadim ve büyüleyici. Bir kez gören unutamaz. Bir kez okuyan bir daha merak eder. Bir kez içine giren, oradan çıkmaz. Petra sadece taş değildir. Bir medeniyet fısıltısıdır.
