Bir insanın en acımasız eleştirmeni çoğu zaman başkaları değildir; kendi içinde sessizce oturmuş, görünmeyen bir kürsüde hüküm veren o içsel yargıçtır. Bu yargıç, insanın henüz çocukken duyduğu bir cümleden, aile içinde örülen beklenti ağlarından, toplumun görünmez normlarından, kusursuz olması gerektiğine inandırıldığı anlardan beslenir ve olgunlaşır. Zamanla iç sesten çok bir yankıya dönüşür; insan ne yaparsa yapsın kendisini bir adım geriden takip eden, her kararın gölgesine şüphe düşüren, en iyi ihtimalde “yeterli değilsin” fısıltısıyla kişinin zihnini titreten bir yankı. İnsanın kendi içindeki bu yargıç, sessizliğin en yüksek olduğu anlarda ortaya çıkar. Bir başarının ardından hemen araya sıkışan “daha iyisini yapmalıydın” cümlesi, bir ilişkide en dürüst halini ortaya koyduğunda bile duyulan “yanlış anlaşıldın” korkusu, gecenin ilerleyen saatlerinde aniden yükselen belirsiz bir utanç dalgası… Tüm bunlar, içsel yargıcın görünmez mührüdür; insanın kendi değerini sorgulatan, kendisinin yanında durmasını engelleyen, onu sürekli bir savunma haline sürükleyen bir güç.
Bu yargıç aslında kötücül bir varlık değildir; insanın hayatta kalmak için geliştirdiği içsel düzenleyicinin bozulmuş bir formudur. Bir zamanlar korumaya çalıştığı benlik, yıllar içinde tehdit algısını büyüterek gölgeye dönüşür. Çünkü çocukluk, insanın en savunmasız olduğu dönemdir ve o dönemde duyulan her eleştiri, her beklenti, her hayal kırıklığı zihnin en derin katmanlarına yerleşir. Yıllar geçer, beden büyür, hayat değişir, roller çoğalır ama içsel yargıç, geçmişin diliyle konuşmaya devam eder. Zamanı değil, iz bırakmış duyguyu hatırlar. İçsel yargıcın en çarpıcı yanı, insanın kendi içindeki potansiyeli görmesini engellemesidir. Kişi yeni bir adım atmak ister, ama yargıç hemen sahneye çıkar; “Başaramazsın.” Bir duygu paylaşılmak istenir, ama yargıç kaşlarını kaldırır; “Zayıf görünürsün.” İnsanın kalbi birine yaklaşmak ister, ama yargıç kılıcını kaldırır; “Terk edilirsin.” Böylece yargıcın hükmü, gerçeğin yerine geçer. İnsan, kendi hayatını yaşamayı bırakıp kendi zihninin mahkemesinde sürekli ifade vermeye başlar.
Fakat insan bu yargıcı fark ettiğinde savaşın yönü değişir. Çünkü gerçek güç yargıcı susturmakta değil, onun neden ortaya çıktığını anlamaktadır. İçsel yargıcı zayıflatan şey, ona karşı verilen dış bir kavga değil, şefkatle yapılan bir iç konuşmadır. İnsan kendi geçmişinin korkularına dokunmaya başladığında, o yargıcın sesinin aslında kendi korunaksız yanlarının çığlığı olduğunu fark eder. Bu keşif, savaşın duygusal yoğunluğunu yumuşatır, insanın kendine dönük yaklaşımını daha olgun ve kapsayıcı bir forma taşır. İçsel yargıç, insanın en acımasız yanında olduğu kadar, dönüşümün de kapısını aralayan unsurdur. Çünkü içsel yargıcı tanımak, insanın kendi benliğiyle yüzleşmesinin ilk adımıdır. İnsan o sesi fark ettiğinde artık onun yönettiği bir mahkemenin sanığı olmaktan çıkar ve kendi iç gerçekliğinin hakimi olmaya başlar. Bu, özgürleşmenin en ağır ama en değerli biçimidir; insan kendi lehine ilk kez hüküm verirken bile elleri titrer, çünkü özgürlük çoğu zaman alışık olmadığımız bir sessizlik kadar büyük gelir.
Ve sonunda, insan içsel yargıcını yenmez, onu dönüştürür. İçindeki suçlayıcı kürsü, yavaş yavaş bir rehber masasına dönüşür; emir veren değil, hatırlatan bir sese evrilir. Böylece kişi kendisine düşmanlık etmekten vazgeçip kendi yanında durmayı öğrenir. İşte o anda hayatın ritmi değişir; kararlar daha özgün, duygular daha derin, ilişkiler daha gerçek olur. Çünkü insan nihayet kendi içindeki mahkemeyi kapatmış, kendi sesiyle konuşmaya başlamıştır.
