İstanbul’un Beyoğlu yokuşlarında yükselen Pera Palas, yalnızca bir otel değil, zamanın kat kat üst üste bindiği, her odasında başka bir hikayenin fısıldandığı, kapıları kapandığında geçmişin bugüne karıştığı nadir mekanlardan biridir; 1892 yılında Orient Express yolcuları için inşa edildiğinde, Doğu ile Batı arasında bir durak olmanın ötesine geçeceği, edebiyat tarihinin en ünlü kalemlerinden birine ilham vereceği muhtemelen kimsenin aklına gelmemişti.
Agatha Christie’nin Pera Palas’la kurduğu bağ, biyografilerde birkaç satırla geçiştirilecek kadar basit değildir; çünkü bu otel, Christie için yalnızca konaklanan bir yer değil, zihnin gevşediği, ayrıntıların belirginleştiği, insan davranışlarının sessizce gözlemlendiği bir sahne gibidir ve özellikle 411 numaralı oda, zamanla bir efsaneye dönüşerek “Doğu Ekspresinde Cinayet” fikrinin burada filizlendiğine dair güçlü bir anlatının merkezi hâline gelmiştir.
Christie’nin yazarlık sezgisi, sıradan mekanları bile suçun potansiyel alanlarına dönüştürme yeteneğiyle bilinir; Pera Palas gibi kozmopolit, aristokrat, diplomatların, casusların, sanatçıların ve geçici yolcuların aynı çatı altında bulunduğu bir otel ise, onun dünyasında adeta kusursuz bir laboratuvardır, çünkü burada herkes biraz yabancı, herkes biraz gizemlidir ve kimse tüm hikayesini anlatmaz.
Pera Palas’ın koridorlarında yürürken hissedilen o tuhaf sessizlik, Christie’nin romanlarında sıkça rastladığımız fırtına öncesi durgunluk duygusunu çağrıştırır; ağır perdeler, yüksek tavanlar, loş ışıklar ve zamana direnen mobilyalar, insanın zihnini yavaşlatırken ayrıntıları keskinleştirir ve tam da bu atmosfer, Christie’nin karakterlerini konuşturmak yerine onları izlemeyi tercih ettiği anlatı tekniğiyle örtüşür.
Yıllar içinde ortaya atılan gizli anahtarlar, kayıp defterler, otel kasasında saklanan notlar gibi söylenceler, Pera Palas–Agatha Christie ilişkisini neredeyse polisiye bir hikayeye dönüştürmüş, gerçeğin nerede bitip efsanenin nerede başladığını belirsizleştirmiştir; ancak belki de bu belirsizlik, Christie’nin ruhuna en çok yakışan şeydir, çünkü onun dünyasında kesinlikten çok ihtimaller konuşur.
Bugün Pera Palas’a giren biri, Agatha Christie’nin birebir o masada oturup yazı yazıp yazmadığını bilmeyebilir ama şunu hisseder. Bu bina, insanları ve hikayeleri toplamış, saklamış ve zamanı geldiğinde tekrar fısıldamak üzere beklemiştir; Christie’nin romanlarında hissettiğimiz o “her şey bir an için durur ve gerçek ortaya çıkar” duygusu, bu otelin duvarlarında hala asılı durur.
Belki de bu yüzden Pera Palas, Agatha Christie ile birlikte anılırken sadece edebi bir bağlantıdan söz etmiyoruz; burada söz konusu olan şey, bir mekanın bir yazara ilham vermesinden çok, bir mekanın anlatı üretme kapasitesi, yani duvarların, odaların ve sessizliğin bile bir hikaye anlatabilmesidir.
