Tarihi Paris Kafesi: Zamanın Sandalyelere Oturduğu Yer
Paris’te “tarihi kafe” denildiğinde kastedilen şey, yalnızca kahve içilen bir mekan değil; yüzyıllar boyunca düşüncenin, itirazın, edebiyatın, aşkın ve yalnızlığın aynı masaya oturduğu, şehrin ruhunun bardaklara buhar olarak sinip kaldırımlara yayıldığı bir kültürel nabız noktasıdır, çünkü bu kafeler Paris’in kendini konuşarak inşa ettiği alanlar olmuştur. Yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın ilk yarısında, geniş vitrinleri caddeye bakan, hasır sandalyeleri kaldırımlara taşan bu kafelerde oturmak; gündelik bir alışkanlıktan ziyade, çağın fikir akışına dahil olma biçimi olarak görülürken, garsonun masaya bıraktığı kahve fincanı, çoğu zaman bir sohbetin değil, bir fikrin, bir manifestonun ya da bir romanın başlangıç noktasına dönüşürdü.
Bu kafelerde saatler ağır akar, zaman adeta masaların etrafında yavaşlar; paltosunun yakasını kaldırmış bir şair yağmurun sesini dinlerken, yan masada bir gazeteci taze basılmış manşetleri okur, biraz ileride ise bir ressam, sigara dumanının havada bıraktığı şekilleri tuvaline taşımaya çalışırdı; böylece Paris kafe kültürü, birbirini tanımayan insanların aynı düşünsel atmosferde nefes aldığı bir kolektif bilinç alanı yaratırdı.
“Café de Paris” adı tam da bu yüzden tek bir mekanı değil, bir ruh halini temsil eder; ağır aynalarla genişletilmiş iç mekanlar, pirinç detaylı masalar, duvarlara asılı solgun afişler ve loş sarı ışıklar eşliğinde, kafenin içi ile dışı arasındaki sınır kaybolur, içerdeki sohbet kaldırımlara, dışardaki hayat masalara sızardı. Paris’te kafe, evden kaçış değil; sokakla dost olmanın, şehri dinlemenin ve kalabalık içinde yalnız kalabilmenin en zarif yoluydu.
Bu mekanlarda kahve, hız için değil, düşünceyi uzatmak için içilirdi; fincan soğurken cümleler uzar, defterlerde yarım kalan satırlar çoğalır, sessizlik bile kendini anlatacak bir boşluk bulurdu. İşte tam bu noktada tarihi Paris kafesi, tüketilen bir mekan olmaktan çıkar, üreten bir hafızaya dönüşür; çünkü burada her masa, geçmişten bugüne taşınan görünmez bir hikayenin yükünü taşır. Bugün bu kafelerden birine oturduğunda, masanın ahşabında yüzlerce elin sıcaklığını, sandalyede oturanların suskunluğunu ve pencereden giren ışıkta eski zamanların acele etmeyen ritmini hissedersin; çünkü Paris’te tarih, müzelerde değil, kafelerde yaşar, konuşur ve bazen yalnızca dinler.
