Jose Saramago – Körlük (1995) (NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ-1998)

Sadece bir roman değil, insanlık üzerine yazılmış modern bir alegoridir. Okurken hem ürpertici hem de aydınlatıcı bir deneyim yaşanır, çünkü Saramago, gözleri görmeyen insanları değil, görüp de anlamayan toplumu anlatır.

Bir gün, trafikte bekleyen bir adam birdenbire kör olur. Sonra hastanede doktor, hemşire, polis, hasta birer birer kör olmaya başlar. Görme kaybı salgın gibidir, hiçbiri karanlık değil, bembeyaz bir körlük yaşar. Toplum paniğe kapılır, hükümet körleri karantinaya alır. Kısa sürede düzen çöker, insanlar birbirine yabancılaşır ve içlerindeki karanlık açığa çıkar. Körler arasında yalnızca bir kişi vardır ki, görmeye devam eder. Bu kişi doktorun karısıdır. Ama o da görmeyi gizler, çünkü görmenin bile lanet olabileceği bir dünyada yaşar .Roman, insanlık karanlıkta değil, ışığın içinde bile kör olabilir, fikrinin alegorisidir.

Körlük salgını ilerledikçe, toplum tüm değerlerini yitirir. Yemek için kavga edenler, güç uğruna birbirine zarar verenler… Saramago, burada; medeniyetin maskesini yırtar. Herkes kör olmuştur çünkü herkes birbirine bakmayı unutmuştur.

Görmek burada fiziksel değil, ahlaki bir eylemdir. Roman boyunca gören kadın; vicdanı, empatiyi ve farkındalığı temsil eder. Kaosun ortasında bile bazı karakterler insani değerleri korur. Saramago insanın düşüşünü anlatırken, umudu tamamen silmez ama o umut artık sessiz bir kadının sabrına dönüşmüştür.

Bu romanı acele etmeden okuyun. Birkaç sayfa okuduktan sonra ritmine gireceksiniz, sanki zihninizde yankılanan bir anlatıcıyla birlikte yürür gibi; gözleriniz değil, yüreğiniz okur.