İnsanlarda F5 tuşu olsaydı, yalnızca görüntüyü yenileyen basit bir komut olmazdı; hafızayı, duyguyu, inancı ve algıyı bir anda tazeleyen büyülü bir refleks olurdu. Düşünsene; bir tartışmanın ortasında, sinirler gerilmiş, kelimeler yanlış seçilmiş, herkes incinmiş, biri “dur bir dakika” der ve kendi içinde F5’e basar; nefes derinleşir, bakış yumuşar, gurur değil empati yeniden açılır. Aynı cümle ama yeni bir tonda, aynı kişi ama yeni bir bakışla, aynı hayat ama tazelendiğinde daha katlanılır hale gelir.

F5 tuşu insanda olsaydı, belki geçmiş silinmezdi ama taşıma biçimi yenilenirdi. Eski kırgınlıklar buhar olup uçmazdı fakat omuzdaki ağırlık hafiflerdi; yük aynı kalır ama taşıyan değişirdi. Hayat sürekli bir akışken, insanın donup kaldığı anlarda kayıpta, reddedilmede, yalnızlıkta içsel F5, ruhun “yeniden bağlan” komutu olurdu. Adeta içimizdeki Wi-Fi çekim gücü artar, kopan bağlantılar tamir edilirdi.

Toplumsal olarak da büyüleyici olurdu, insanlar tartışırken kazanmaya değil, anlamaya niyetle F5’e basar, öfke yenilenir, konuşma yeniden başlardı. Aynı fikirler değil, aynı kalpler tekrar birbirine dokunma şansı bulurdu. Sosyolojik olarak toplum daha akışkan olurdu; kutuplaşma, sabit fikir, ben-merkezlilik zaman zaman donsa bile, F5 ile çözülür, herkes biraz daha güncellenmiş halde kaldığı yerden devam ederdi.

Elbette bir risk de olurdu. Kimileri F5’i duygudan kaçmak için kullanırdı, her sıkışınca yenilenmek, sorumluluk almak yerine sayfayı kapatmak, yüzleşmeyi ertelemek… Ama insan doğası böyle zaten, kaçış ile cesaret hep aynı masada oturur. Belki en iyisi, F5 tuşuna basmanın hiçbir şeyi silmediğini, yalnızca ekrana yeniden ışık verdiğini bilmek olurdu.

Felsefi açıdan ise, F5’in anlamı derinleşirdi. Hayat aynı kalır ama bakış yenilenirdi. Zamanın akışı durmuş gibi hissettiğimiz anlarda, hafızanın donduğu yerlerde, içimizde küçük bir ses şöyle derdi: “Denemeye devam, bu hikaye henüz bitmedi.”