Evrenin büyük bölümünün görünmez olabileceğini söyleyip yıllarca ciddiye alınmayan, fakat bugün modern kozmolojinin omurgasını oluşturan fikirlerin tohumunu atan sıra dışı bir zihindi; o, teleskopların değil, sezgilerin derinliğine güvenen bilim insanıydı. İsviçre doğumlu Zwicky, kariyerinin büyük kısmını California Institute of Technology’de sürdürdü ve yaşadığı dönemde çoğu meslektaşının alışık olmadığı bir üslupla çalıştı: sertti, doğrudandı, uzlaşmacı değildi. Bilimde kibarlığın değil doğruluğun peşindeydi. Bu tavrı onu yalnızlaştırdı ama aynı zamanda özgürleştirdi; çünkü kimsenin bakmadığı yere bakabiliyordu.
1930’lu yıllarda Coma Galaksi Kümesi’ni incelerken fark ettiği şey, o güne dek kimsenin ciddiyetle sormadığı bir soruyu doğurdu: Galaksiler, görünen kütleleriyle açıklanamayacak kadar hızlı hareket ediyordu. Newton fiziği doğruysa, bu hızların kümeyi çoktan dağıtmış olması gerekirdi. Ama dağılmıyordu. Zwicky’nin vardığı sonuç radikaldi: Görünmeyen, ölçülemeyen ama kütle çekimiyle etkisini gösteren bir madde vardı. Ona “dunkle Materie” yani karanlık madde adını verdi. Bu fikir, dönemin astronomları için fazla uçuktu. Ölçemediğin bir şeyi evrene eklemek, bilimsel temkinle bağdaşmıyordu. Zwicky ise şunu söylüyordu: Ölçememek, yok demek değildir. Evrenin davranışı, gözlemin sınırlarından daha büyüktür. Bugün galaksilerin oluşumundan kozmik yapıların evrimine kadar neredeyse her model, karanlık madde varsayımını temel alır. Yani modern evren tasviri, bir zamanlar “fazla spekülatif” bulunan bu fikrin üzerine kuruludur.
Zwicky bununla da kalmadı. Süpernova kavramını sistematik biçimde tanımlayan, bu patlamaların nötron yıldızlarına yol açabileceğini öngören ilk bilim insanlarından biriydi. Ayrıca galaksilerin morfolojik sınıflandırmasına dair çalışmaları, bugün hala kullanılan çerçeveleri etkiledi. Ancak bu katkıların hiçbiri, onun yaşadığı dönemde hak ettiği yankıyı bulmadı. Bilim dünyasında Zwicky’yi zor kabul edilir kılan şey, yalnızca fikirlerinin erken'liği değil, düşünme biçimiydi. Geliştirdiği “morfolojik analiz” yöntemiyle problemleri tek bir doğru cevaba indirgemez, tüm olası çözüm uzaylarını aynı anda düşünmeye çalışırdı. Bu yaklaşım, bugün karmaşık sistemler, mühendislik ve hatta yapay zeka alanlarında yeniden keşfediliyor.
Fritz Zwicky’nin trajedisi şuydu: Evrenin görünmeyen tarafını anlattı, ama kendisi de görünmez kaldı. Nobel Ödülü almadı, geniş kitlelerce tanınmadı, popüler anlatılara konu olmadı. Fakat bugün gökyüzüne baktığımızda gördüğümüz her galaksinin arkasında, onun sessiz sorusu yankılanır: “Ya gördüklerimiz, olanın yalnızca küçük bir kısmıysa”
