Ab-ı hayat, en yalın haliyle ölümsüzlük veren su olarak anlatılsa da, sosyolojik açıdan bakıldığında insanın ölümlülük gerçeğiyle baş edebilmek için yüzyıllar boyunca ürettiği en güçlü sembollerden biri olarak karşımıza çıkar; çünkü insan, bedeninin sınırlı olduğunu fark ettiği andan itibaren zamanı durdurmanın, yaşlanmayı geciktirmenin ya da en azından ölümü ertelemenin yollarını aramış, bu arayış ise farklı kültürlerde kimi zaman kutsal bir kaynak, kimi zaman gizli bir bilgi, kimi zaman da sadece seçilmiş kişilere nasip olan bir kader unsuru olarak hikayeleştirilmiştir ve bu yönüyle ab-ı hayat, bireysel bir arzudan çok, toplumların ortak korkularını ve umutlarını taşıyan kolektif bir anlatı hâline gelmiştir.
Kader inancı perspektifinden bakıldığında ise ab-ı hayat, insanın kendi iradesiyle ulaşabileceği bir ödül olmaktan ziyade, kimine dokunan kimine ise sonsuza dek uzak kalan bir nasip meselesi olarak kurgulanır; zira anlatılarda bu suyu bulan herkes onu içemez, içen herkes de onu hak etmiş sayılmaz, tam tersine ab-ı hayat çoğu zaman sabrın, niyetin, niçin yaşamak istediğinin ve insanın hayatla kurduğu ilişkinin sınandığı bir eşik olarak belirir, bu da kaderin yalnızca başa gelen olaylardan değil, insanın o olaylar karşısındaki tutumundan da şekillendiğine dair güçlü bir ima taşır.
Modern dünyada ölümsüzlük arayışı artık efsanelerle değil, tıp, teknoloji ve daha uzun yaşama vaadiyle pazarlanırken, ab-ı hayat anlatısı biçim değiştirerek varlığını sürdürür; kimi için sağlıklı yaşam reçetelerinde, kimi için gençlik takıntısında, kimi için başarı ve iz bırakma arzusunda kendini gösterir ve aslında insan, hala aynı sorunun etrafında dönüp durur. Sonsuza dek yaşamak mı daha değerlidir, yoksa sınırlı bir ömrü anlamlı kılmak mı; bu noktada ab-ı hayat, içilen bir sudan çok, kaderle barışmanın ya da onunla pazarlık etmenin sembolik bir ifadesi olarak karşımıza çıkar.
