Günümüzde kalp-damar hastalıkları arasında ilk sıralarda yer alan yüksek tansiyon yani hipertansiyon, çoğu zaman belirti göstermeyen bir sessiz düşman olarak tanımlanır. Doğru yönetilmezse kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kan basıncı yani halk arasındaki adıyla tansiyon, kalbin pompalanan kanı damarlar içinden gönderirken damar duvarlarına uyguladığı basınçtır. Bu basınç:

Sistolik basınç: Kalp kasıldığında ölçülen en yüksek değer

Diyastolik basınç: Kalp gevşerken ölçülen en düşük değer olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Normal bir tansiyon değeri genellikle 120/80 mmHg olarak kabul edilir. Ancak sağlıklı değer herkes için farklı olabilir.

Yüksek tansiyon, sistolik veya diyastolik değerlerin sürekli olarak normalin üzerinde seyretmesi durumudur. Eğer baskı uzun süre kontrolsüz yüksek kalırsa damar duvarları zarar görür, kalp ve diğer organlar aşırı yük altında kalır.

Hipertansiyon sıklıkla belirti vermez ,  bu yüzden "sessiz katil" olarak anılır. Ancak şu belirtiler görülebilir; baş ağrısı (özellikle sabahları), baş dönmesi, çarpıntı hissi, burun kanaması, görmede bulanıklık ve yüzde kızarma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler ortaya çıktığında genellikle tansiyon çok yükselmiş ya da bir komplikasyon baş göstermiş olabilir. Dolayısıyla düzenli ölçüm çok önemlidir.

Yüksek tansiyon gelişme olasılığı bazı kişilerde daha yüksektir. Örneğin; fazla kilosu ya da obezitesi olan, ailede hipertansiyon öyküsü bulunan, hareketsiz yaşam tarzı olan, aşırı tuz tüketimi yapan, sigara ve alkol kullanımı bulunan, stres ve sıkça heyecanlanma yaşayan, ileri yaşta bulunan, diyabet ya da böbrek hastalığı gibi mevcut kronik sorunları bulunanların risk altında olduğu söylenebilir. 

Bu risk faktörlerinin farkında olmak, önleme açısından büyük önem taşır. Tansiyonun kontrol altına alınması için şu adımlar hayati öneme sahiptir:

Sağlıklı beslenme: Az tuzlu, sebze-meyve ağırlıklı, işlenmiş gıdalardan uzak bir diyet

Fiziksel aktivite: Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz

Kilo kontrolü: Bel çevresi ölçümü ve vücut kitle indeksi takibi

Sigarayı bırakma ve alkolü sınırlama

Stres yönetimi: Düzenli uyku, meditasyon, nefes egzersizleri

Doktor kontrolü ve gerekirse ilaç kullanımı: Tansiyon yüksekliği tek başına yaşam tarzıyla çözülemezse, doktor reçetesiyle ilaç gerekebilir

Evde tansiyon izleme: Düzenli ölçümler ile değerlerin takibi

Uzun süre yüksek tansiyona maruz kalan damarlar ve organlar şu durumlar ile karşılaşabilir. Bunlar; kalp krizi, inme (felç), kalp yetmezliği, böbrek hasarı ya da yetmezliği, göz retina sorunları ve anevrizma'dır. Bu nedenle hipertansiyonun erken fark edilmesi ve kontrol edilmesi büyük önem taşır.

Tansiyonunuzu en az yılda bir kez mutlaka ölçtürün. Ev tipi tansiyon ölçüm cihazı alıp düzenli takip yapın (özellikle risk altında iseniz). Yüksek tansiyon teşhisi konduğunda, doktorunuzla birlikte özelleştirilmiş bir izleme planı oluşturun. Gün içinde tuz şokları yaşamamak için yemeklerin yanına ekstra tuz koymayı bırakın. Fiziksel aktiviteyi bir rutin haline getirin, sabah yürüyüşleri, haftada 1-2 kez yüzme ya da bisiklet sürüşleri. Uyku düzenine önem verin, kronik uykusuzluk tansiyonu olumsuz etkiler. Stresinizi göz ardı etmeyin, nefes egzersizleri, kısa meditasyonlar, doğa yürüyüşleri sessiz tansiyon yükselmelerini önlemede yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, yüksek tansiyon, yaygın fakat ihmal edilmemesi gereken bir sağlık sorunudur. En iyi tedavi; düzenli ölçüm, bilinçli yaşam tarzı, risk faktörlerini bilme ve gerekirse zamanında tıbbi destek almaktır. Sağlıklı yaşam, sadece hastalık olmaması değil; aktif, bilinçli ve dengeli bir hayat sürdürmek demektir.