Kedi videoları izlememizin nedeni “sadece komik oldukları için” değildir. Aslında psikoloji, nörobilim, evrimsel biyoloji ve sosyal davranış açısından çok güçlü sebepleri vardır. Hadi gelin bilimsel olarak neden kedi videolarını bu kadar çok izlediğimizi detaylı ve anlaşılır biçimde inceleyelim.
Bilimsel ve Psikolojik Açıklamalar
- Beyinde “Ödül Sistemi”ni Aktive Ediyor
Kediler küçük, yuvarlak yüzlü, büyük gözlü ve orantısız hareketleri olan canlılardır. Bu özelliklere nörobilimde “bebeksi şema” (baby schema) denir. Bu şema; dopamin, oksitosin ve serotonin salgılatır. Yani kedi videosu izlemek mini bir mutluluk dozu gibidir. Aynı süreç bebeklere baktığımızda da aktive olur. Bu yüzden kedilere istemsizce “ayyy” deriz.
Indiana Üniversitesi’nin binlerce kişiyle yaptığı bir çalışmada, kedi videoları izleyen insanların; stresinin azaldığı, enerjisinin arttığı, negatif duygularının düştüğü bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Sessiz, masum, komik hareketler limbik sistemde “tehdit yok” sinyali verir. Bu da bedenin gevşemesine neden olur.
- Öngörülemez ve Komik Hareketler Beyni Uyarıyor
Kediler tahmin edilemezdir. Aniden zıplarlar, bir gölgeye saldırırlar, kutunun içine girerler, sanki görünmeyen bir şeyle kavga ederler. Beyin, sürpriz uyarıcıları sever çünkü dikkati artırır ve dopamin patlaması yaşatır. Yani kedi videoları hem rahatlatır hem uyarır, çok nadir bulunan bir kombinasyondur.
- Kedi Videoları “Düşük Eforlu Kaçış” Sağlar
Stresli olduğumuzda uzun bir dizi bölümü, belgesel ya da film açmak bazen ağır gelir. Kedi videoları; kısa, yorucu değil, duygusal yatırım gerektirmez, her yerde izlenebilir. Beyin için düşük maliyetli bir kaçış kapısıdır.
- Yalnızlık Hissini Hafifletiyor
Kediler yüz ifadeleri ve mırlama sesleriyle yakınlık hissi verir. İnsanlar kedi videoları izlerken farkında olmadan; sevgi, şefkat, bağlantı, güvenlik duygularını tetikler. Özellikle yalnız yaşayan veya stresli kişilerin düzenli kedi videosu izlediği bilinir.
- Sosyal Paylaşım İçin Mükemmel İçerik
Kedi videoları; politik değil, saldırgan değil, herkes tarafından anlaşılabilir ve kültürden bağımsızdır. Bu yüzden sosyal medyada paylaşması en güvenli içeriktir. Bir videoyu beğenip paylaşmak, sosyal bağları güçlendirir. Beyin bunu sosyal ödül olarak kaydeder.
- Evrimsel Temel: Hayvan Davranışlarını İzlemek Güvende Hissettirir
İlginç bir hipoteze göre, atalarımız tehlikeli hayvanları gözlemleyerek hayatta kalıyordu. Bugün kedileri izlemek bilinçaltında, hayvan davranışı gözlemleme isteğini, tehlike analizini, çevresel farkındalığı uyarıyor olabilir. Tabii bunun modern karşılığı; “kedi videoları izlemek hoşuma gidiyor” dur.
- Kediler “Bağımsız Karakter” Etkisi Yaratıyor
Köpekler sevgi dolu ve itaatkardır. Kediler ise bağımsız, umursamaz, bazen komik derecede kişilik sahibidir. Bu kişilik özellikleri izleyiciye şu duyguları verir; özgürlük, eğlence, merak, bireysellik. Bu da videoların çekiciliğini artırır.
Sonuç olarak, kedi videoları izlemek; dopamin salgılatıyor, stresi azaltıyor, üzüntü ve kaygıyı bastırıyor, hızlı, kolay ve güvenli bir kaçış sağlıyor, sosyal bağ kurma aracı oluyor, biyolojik olarak şirinlik beynimizi etkiliyor, öngörülemezlik eğlenceli geliyor. Yani aslında kedi videoları izlemek, beynin kendini çok kısa süreliğine resetlemesi gibidir. Bu yüzden kedi videoları, TikTok, Instagram, YouTube gibi platformlarda en çok izlenen içerik türlerinden biridir.
