Çocukların Düzensiz Olmasının Asıl Nedeni Tembellik Değil, Beyinsel Gelişim Süreci
Ailelerin en sık şikayet ettiği konulardan biri çocukların dağınık olması Odasını toplamayan, eşyalarını kaybeden, çantasını düzenlemeyen, ödevlerini son dakika aklına getiren çocuklar çoğu zaman “sorumsuz” ya da “tembel” olarak etiketleniyor. Ancak gelişim psikologları ve nörobilimciler aynı noktada birleşiyor, Çocuklarda düzensizliğin büyük bölümü normal ve sağlıklı gelişim sürecinin bir parçası. Bilimsel araştırmalar, çocukların organize olma ve düzen sağlama yeteneklerinin yetişkinlerle aynı düzeyde olmasını beklemenin gerçekçi olmadığını gösteriyor.
Bilimsel Gerçek Yürütücü İşlevler 25 Yaşına Kadar Gelişiyor
Harvard Üniversitesi’nin Çocuk Gelişimi Merkezi'nin yayımladığı rapora göre, Planlama, Sıralama, Organize olma, Dikkati sürdürme, Görev başlatma ve tamamlama, gibi beceriler “yürütücü işlevler” olarak adlandırılıyor ve beynin prefrontal korteks bölgesinde yönetiliyor. Bu bölge, insan beyninde en geç olgunlaşan yapı ve 25 yaşına kadar gelişmeye devam ediyor. bu nedenle uzmanlar şunu söylüyor “Bir çocuktan yetişkin düzeyinde düzen beklentisi, biyolojik gerçeklerle uyuşmaz.”
Çocuklar ‘Anda Yaşar’: Geleceği Planlamak Onlar İçin Zordur
Çocuk psikologları, çocuk beyninin doğası gereği “şimdi ve burada”ya odaklandığını belirtiyor. bu, öğrenmelerinin, keşfetmelerinin ve dünyayı anlamalarının temel yolu. ancak bu durum aynı zamanda odasını toplamayı, eşyalarını düzenlemeyi, çantasını hazırlamayı, uzun vadeyi düşünmeyi, onlar için zorlaştırıyor. çocuk için gelecekteki bir görevin değeri, şu anda oynadığı bir oyunun hissi kadar güçlü değildir.
Düzensizlik Keşfin Bir Parçası
Gelişim uzmanları düzensizliğin, özellikle 3–10 yaş arası çocuklarda tamamen normal olduğunu vurguluyor. çocuk odasının dağılması beynin, nesneler arası ilişki kurma, deneyerek öğrenme, yeniyi keşfetme, sınırları test etme, şeklindeki doğal çalışma prensibinin bir sonucu. bu nedenle çocukların dağınık olması çoğu zaman öğrenmenin görünür hali, Duygusal Durum Düzeni Doğrudan Etkiliyor, Psikiyatristlere göre çocuklar, kaygı okul baskısı, yorgunluk, kardeş kıskançlığı, aile içi stres, gibi durumlar yaşadığında, beyin “acil durum modu”na geçiyor. bu mod'da ilk terk edilen beceri düzen. çocuk düzensiz olduğunda çoğu zaman “istemediği için” değil, duygusal kapasitesi dolu olduğu için yapamıyor. ev ortamı çocuğun düzenini şekillendiriyor, uzmanlara göre çocuklar model alarak öğreniyor., evde, plansızlık, dağınıklık, acelecilik, sürekli koşturan bir düzen, hakimse çocuk bunu normal kabul ediyor. ayrıca çok fazla oyuncağın, eşyanın ve uyarıcının olması, çocuğun zihnini yorarak düzen kurmasını daha da zorlaştırıyor.
Mizacın Rolü Büyük Her Çocuk Aynı Değildir
Nöropsikologlara göre çocukların yaklaşık %20–30’u doğuştan daha hareketli, daha hayalperest, daha yaratıcı, bir yapıya sahip olur. Bu çocuklar için düzen, zaman içinde öğrenilen ve yavaş ilerleyen bir gelişim alanıdır. Bu bir problem değil, mizaç farkıdır.
Uzmanların Ortak Mesajı
“Düzensizlik Sorun Değil, Gelişimin Doğal Bir Parçası” Bilimsel verilere göre çocukların düzen kurma becerilerinin yaşla birlikte geliştiği doğru rehberlik, sabırlı iletişim ve model olma ile zaman içinde istikrarlı hale geldiği biliniyor, uzmanlar ailelere şu tavsiyeyi veriyor, “Düzensizlik bir karakter kusuru değil, rehberlikle gelişebilen bir beceridir.”
Kaynak:https://www.harvard.edu
