Saf Işık ve Yaşamın Kaynağı
Aten Güneş Diski, Mısır düşüncesinde yalnızca gökyüzünde parlayan bir cisim olarak değil, varoluşun en yalın ama en kapsayıcı ilkesi olarak ele alınır, çünkü Aten, şekil değiştiren tanrılardan, insan biçimine bürünen mitolojik figürlerden ya da sembolik öykülerden bağımsız şekilde, ışığın kendisini ilahi olanla eşitleyen radikal bir bilinç sıçramasını temsil eder ve bu yönüyle insanın görünene tapmak yerine, görünür kılan kaynağı idrak etmesini talep eder. Güneş diskinin sade dairesel formu, karmaşık anlatılardan arındırılmış bir hakikat fikrini yansıtırken, diskten uzanan ve uçları el şeklinde sonlanan ışınlar, yaşamın soyut bir armağan değil, bilinçle temas ettiğinde canlanan aktif bir süreç olduğunu gösterir, bu eller, yalnızca vermeyi değil, dokunmayı, seçmeyi ve ilişki kurmayı simgeler, yani Aten’in ışığı körleştiren bir parlaklık değil, bilinçli bir yakınlık sunar.
Akhenaton döneminde Aten’in aracıları ortadan kaldırması, insanla kutsal arasında doğrudan bir bağ kurulabileceği fikrini güçlendirirken, bu yaklaşım aynı zamanda son derece sarsıcıdır, çünkü aracıların yokluğu, sorumluluğun bütünüyle bireyin bilincine bırakılması anlamına gelir ve bu durum, insanın artık karanlığını başkasına yükleyemeyeceği, ışıkla temas ettiğinde kendi gölgesinden de kaçamayacağı bir içsel yüzleşmeyi beraberinde getirir. Aten sembolünde dikkat çekici olan bir diğer unsur, ışığın her yere eşit şekilde yayılmasıdır, bu, seçilmiş' lik fikrini kıran, gücü soy ya da hiyerarşiden değil, yaşama açıklıktan alan bir anlayışı yansıtır, çünkü Aten için kapılar kapalı değildir, yalnızca yüzünü ışığa dönmeyenler karanlıkta kalır ve bu karanlık bir ceza değil, bir tercih olarak okunur.
Ruhsal düzlemde Aten, insanın dışsal otoritelerden, korkuya dayalı inanç sistemlerinden ve şekil verilmiş dogmalardan arınarak, varoluşun özüne temas etme cesaretini simgeler, bu temas sessizdir, gösterişsizdir ama kalıcıdır, çünkü Aten’in ışığı bir anlık vecd değil, uzun süreli bir berraklık yaratır ve insanı hayata karşı daha uyanık, daha sorumlu ve daha sade bir farkındalıkla baş başa bırakır.
Bu nedenle Aten Güneş Diski, koruyan bir sembolden çok aydınlatan bir semboldür, insanı sarmaktan ziyade açığa çıkarır, yönlendirmekten çok görmeye zorlar ve şunu fısıldar, yaşamın kaynağı uzak göklerde değil, ışığı algılayabilecek kadar dürüst olan bilincin kendisindedir.
