Kokalyane Urvich Kalesi’nde benzersiz roma kulesi ortaya çıktı, tarih küllerinden doğuyor, balkanların sessiz dağlarında sürpriz keşif Balkanların derin vadilerinde, Sofya’nın hemen güneydoğusunda yer alan Kokalyane   Urvich Kalesi, yüzyıllardır zamana meydan okuyan bir sessizliğe sahipti. Ancak bu sessizlik, arkeologların son kazıda ortaya çıkardığı olağanüstü yapıyla bozuldu. Kazı ekibi, 2025’in son günlerinde, kalenin yamaç bölümünde yer alan çalışma alanında üçgen planlı, Roma dönemine tarihlenen bir taş kule keşfettiklerini açıkladı. Bu yapı, yalnızca mimari formuyla değil, bölgenin askeri stratejik tarihini yeniden şekillendirecek potansiyeliyle de büyük heyecan yarattı.

Arkeologlara göre yapının en dikkat çekici özelliği, üçgen planlı olması. Roma askeri mimarisi çoğunlukla kare ve dikdörtgen kulelerle bilinir  bu nedenle üçgen bir savunma yapısı son derece sıra dışı bir buluntu olarak değerlendiriliyor. Kazı sorumlularından bir arkeolog, buluntuyu şu sözlerle özetliyor, “Bu tür bir mimari, yalnızca özel savunma senaryolarında kullanılır. Üçgen plan, hem görüş açısını genişletir hem de saldırı yönlerine karşı farklı bir direnç sağlar. Yapının temelinde bulunan çanak çömlek parçaları ve bir adet bronz sikke, kulenin MS 2. yüzyıla, yani Roma imparatoru Caracalla dönemine tarihlendiğini gösteriyor.

Urvich Kalesi’nin bulunduğu konum, yüzyıllardır askeri hareketlilik açısından kritik bir nokta. Sofya’nın güneyinden geçen yol hatları, antik dönemde hem ticaret hem de askeri sevkiyat için hayati öneme sahipti. Bu nedenle yeni keşif, bölgenin savunma düzenine dair daha önceki tüm kabulleri sorgulatıyor. Kazıda ortaya çıkan taş kule, kale kompleksinin bilinen planını da genişletiyor. Çünkü yapı, daha önce haritalanmış savunma hattının dış çeperinde, yani muhtemelen ileri karakol görevinde kullanılmış bir noktada bulundu.

Keşfin en önemli yanlarından biri, yalnızca yapının kendisi değil, onun çevresinde bulunan çok katmanlı tarih izleri, Roma dönemine ait taş temeller, Erken Bizans dönemi seramik parçaları, Orta Çağ yerleşim izleri, Yakın dönem çiftlik duvarları Bu katmanlar, kalenin yalnızca tek bir dönemde değil, en az 1500 yıl boyunca aktif kullanıldığını gösteriyor. Uzmanlar bu bulguların, bölgenin tarihsel rolünü yeniden değerlendirmeyi kaçınılmaz kıldığını belirtiyor.

Arkeologlara göre üçgen kule,  Kalyane  Urvich savunma hattının “kilit taşı” olabilir. eğer kazı ilerleyen aylarda devam eder ve benzer yapılar bulunursa, bu kale, Balkanların Roma dönemi garnizon yapısı, Savaş yolları ve askeri kontrol noktaları, Geçiş güzergahları üzerindeki ticaret hatları konusunda yeni bir harita çıkarabilir. Bu durum, hem tarih hem turizm açısından Sofya’yı yeniden değerlendirmek anlamına geliyor.

Kokalyane Urvich Kalesi’ndeki bu keşif, bir savunma yapısından çok daha fazlası… Bize, Balkan coğrafyasının nasıl bir askeri laboratuvar, nasıl bir medeniyet koridoru, nasıl bir zaman kapsülü olduğunu yeniden hatırlatıyor. Bugün açığa çıkan üçgen kule, geçmişin fısıltılarını bugüne taşıyor “Her taş bir hikaye saklar; önemli olan doğru yerde kazmaktır.”